FAUNA - STRONA GŁÓWNA

WĄŻ ESKULAPA (Elaphe longissima)

rząd: łuskonośne
rodzina: węże właściwe
długość ciała: do 200 cm

Rzeczywiście niewiele z tego starożytnego ubóstwienia musiało przetrwać do naszych czasów, skoro wąż Eskulapa został prawie doszczętnie wytępiony przez bezmyślnych i żądnych sensacji turystów, a także pasterzy i drwali (mylących go z jadowitą żmiją, w Polsce również chronioną!) oraz przez pozbawionych najmniejszych skrupułów kolekcjonerów-amatorów (czyli miłośników zwierząt w niewoli). Wąż Eskulapa figuruje na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce, wpisano go także do Polskiej czerwonej księgi zwierząt, ponieważ jego obecny status jest w naszym kraju krytyczny. Zachował się on tylko na kilku stanowiskach o charakterze wyspowym, czyli na takich, pomiędzy którymi nie ma łączności (dzikie Bieszczady), pogórze i Beskid Sądecki). Jego stan liczebny nie przekracza dziś w Polsce 100-300 osobników!

Wąż Eskulapa nie posiada gruczołów jadowych. Swoje ofiary, którymi w pierwszym rzędzie są myszy i norniki (a z wielkim apetytem zjada również gady oraz pisklęta), dusi podwójnym skrętem potężnie umięśnionego ciała. Proceder ten ma miejsce zwykle podczas pogodnego, słonecznego dnia i odbywa się wyłącznie na ziemi. Wąż najpierw podpełza niepostrzeżenie do upatrzonej ofiary, a potem odgina ciało do tyłu i z ogromną siłą wyrzuca je do przodu - na ofiarę.

Eskulapa jest znany przede wszystkim z tego, że jest mistrzem wysokościowych wspinaczek. Forsowanie przeszkód w rodzaju owalnych pni, wiotkich gałązek, urwistych skał, czy też kamiennych ruin (starych zabudować w pobliżu których lubi przebywać) nie stanowi dlań żadnego problemu. Jest tak gibki i tak dobrze przystosowany, że radzi sobie nawet z pionowymi ścianami.

Gad ten zamieszkuje widne, prześwitujące lasy liściaste. Najlepiej zaś czuje się na suchym, wygrzanym podłożu i na zarośniętych, oblanych słońcem górskich stokach. Jest gatunkiem wybitnie ciepłolubnym - do tego stopnia, że w Polsce uznawany jest obecnie za pozostałość innej epoki, kiedy to średnia temperatura na terenie naszego kraju była wyższa, a klimat łagodniejszy.

Tradycja kulturalna
Eskulap (znany w Grecji jako Asklepios) był herosem, któremu oddawano cześć boską, bo leczył beznadziejnie chorych, a może nawet wskrzeszał umarłych. Jego metody terapeutyczne stanowiły połączenie nowoczesnej wiedzy lekarskiej i magii. Według wyobrażeń był to brodaty, majestatyczny mężczyzna, z płaską czarką i wężem owiniętym wokół laski.

powrót

Bąk (Tabanidae)  rodzina owadów z rzędu muchówek. Dotychczas opisano ponad 3 tys. gatunków z czego w Polsce ok. 50. Przedstawiciele tej rodziny to owady na ogół dość duże, mierzące ok. 3 cm długości o krępej budowie ciała z charakterystyczną wypukłą głową. Oczy są duże, lśniące i kolorowo ubarwione. Skrzydła szerokie i duże. W połowie maja polskie bąkowate pojawiają się na polach i od razu rozpoczynają gody. Samice po kopulacji poszukują żywiciela, którym jest duży ssak, aby odżywiać się jego krwią niezbędną do rozwoju jajników (samce żywią się g³ównie sokami roślin). Swoich żywicieli odnajdują za pomocą wzroku. Preferują zwierzęta ubarwione ciemno. Samica za pomocą przednich odnóży rozgarnia sierść dostając się do skóry, którą rozcina żuwaczkami i szczêkami. Do wykonanej ranki wpuszcza trochę śliny mającej na celu zapobieżenie krzepnięciu krwi. Następnie wysysa krew, dzięki której zaczyna się rozwój jajników i w końcu wykszta³cenie jaj. Larwy bąkowatych albo są drapieżnikami albo saprofagami (żywią się szczątkami roślinnymi). Przebywają w przybrzeżnej strefie wodnych zbiorników, na bagnach, torfowiskach czy nawet w wilgotnej glebie. Ukłucia bąkowatych są bolesne i mogą powodować podrażnienia skóry. Przy masowym wystąpieniu są gro¼nymi pasożytami, gdyż oprócz tego, że stają się dręczycielami zwierząt hodowlanych przebywających na pastwiskach powodując ich ogólne os³abienie to jeszcze mogą przenosi zarazki chorób zakaźnych jak np. wąglika, tularemii, paraliżu dziecięcego oraz świdrowce i nicienie.